Rötar Ne Demek? Uçak Neden Rötar Yapar?

Rötar, havayolu taşımacılığında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Uçağın planlanan kalkış veya varış saatinden daha geç hareket etmesine rötar denir. Uçuşlar bazen birkaç dakikalık gecikme ile sınırlı kalabilir iken, bazı durumlarda saatler sürebilen ciddi aksaklıklar yaşanabilir.

Bu yazıda “rötar ne demek?” sorusunun yanıtını yalnızca teknik açıdan değil, hukuki boyutlarıyla ve yolcu hakları üzerinden de ele alacağız.

Rötar Nedir?

“Rötar”, Türkçe’ye Fransızca kökenli “retard” kelimesinden geçmiş bir terimdir. Uçak yolculuklarında, tarifeli uçuşların planlanan kalkış veya varış saatinde gerçekleşmemesi durumunu ifade eder. Özellikle yolcular açısından stresli bir sürece neden olabilen bu durum, aynı zamanda havayolu şirketleri için operasyonel zorluklara ve mali kayıplara da yol açabilir.

Türkiye’de rötar kavramı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) kapsamında değerlendirilir.

Uçak Neden Rötar Yapar?

Uçakların rötar yapmasının pek çok nedeni olabilir. Bunlar bazen tamamen doğal faktörlerden, bazen teknik veya operasyonel aksaklıklardan kaynaklanır. Aşağıda, en sık karşılaşılan nedenleri bulabilirsiniz:

1. Hava Koşulları

Yoğun sis, kar, yağmur, fırtına veya aşırı rüzgar gibi olumsuz hava koşulları, uçuş güvenliğini doğrudan etkileyerek kalkışların ertelenmesine neden olur.

2. Teknik Arızalar

Uçakta meydana gelen herhangi bir teknik problem, mühendislerin onayına kadar uçağın kalkmasına izin verilmemesine yol açar.

3. Hava Trafik Yoğunluğu

Havalimanının hava trafiği kapasitesinin üzerinde uçuş planlanması, kalkış ve iniş sürecini etkiler. Özellikle İstanbul gibi yüksek trafiğe sahip havalimanlarında bu durum sıkça görülür.

4. Yer Hizmetlerindeki Aksaklıklar

Uçağın yakıt ikmali, bagaj yükleme, temizlik gibi operasyonel süreçler gecikirse, bu da kalkışın ertelenmesine neden olur.

5. Güvenlik Prosedürleri

Şüpheli bagaj, yolcu ihbarı, ani aramalar gibi güvenlik odaklı sebeplerle uçuşlar durdurulabilir. Bu süreçler tamamlanmadan uçağın kalkmasına izin verilmez.

6. Transit Yolcu Bekleme

Bağlantılı uçuşlardan gelen yolcuların gecikmesi durumunda, havayolu şirketi bu yolcuları bekleyebilir. Bu da genel kalkış süresini etkiler.

Uçuş İptalinde Havayolunun Sorumluluğu Nedir?

Yolcular uçuş iptalinden zamanında haberdar edilmişse, havayolu şirketi alternatif ulaşım yöntemleri hakkında bilgi vermek zorundadır.

Ancak havayolu şirketi:

• Olağanüstü hava koşulları gibi kontrol dışı bir sebep olduğunu kanıtlayabilirse,
• Yolcu iletişim bilgileri kendisine verilmemişse

Tazminat ödeme sorumluluğundan muaf tutulur. Bu durumlarda da yolcunun haklarını uzman bir platform aracılığıyla takip etmesi önerilir. Tazminat talep formu doldurarak haklarınızı arayabilirsiniz.

Rötar Durumunda Yolcunun Hakları Nelerdir?

Rötar ne demek sorusu sadece tanımsal değil, yolcunun haklarını bilmesini de gerektirir. Türkiye'de yolcuların rötar kaynaklı hakları, SHGM Yolcu Hakları Yönetmeliği kapsamında güvence altına alınmıştır.

Uçağa Kabul Edilmediyseniz Ne Olur?

Geçerli belgelerinizle zamanında gelmenize rağmen veya fazla rezervasyon (overbooking) nedeniyle uçağa kabul edilmediyseniz, bu durumda yolcu haklarınız doğar.

Havayolu şirketi, öncelikle gönüllü yolculardan uçuş hakkından feragat etmelerini ister. Gönüllü olanlara sunulan seçenekler:

• Bilet ücretinin iadesi ve başlangıç noktasına ücretsiz ulaşım,
• Alternatif bir güzergâh ile varış noktasına ulaşım,
• Uygun başka bir tarihte, benzer koşullarda seyahat etme imkânıdır.

Zorunlu olarak uçağa alınmayan yolcular için ise tazminat, güzergâh değişikliği, iade, konaklama ve iletişim hizmetleri devreye girer.

Uçuş İptali veya Fazla Gecikme Durumunda Yolcu Hakları

Uçuşunuz ertelenir, iptal edilir veya rötar süresi uzarsa, havayolu şirketi size hem maddi hem manevi bazı haklar sunmakla yükümlüdür:

Tazminat ve Hizmet Hakları

• İç hat uçuşlarında: En az 100 Euro karşılığı TL ödeme,
• Dış hat uçuşlarında: Mesafeye göre 200 ila 600 Euro arası tazminat hakkı doğar.

Bekleme Süresine Göre Sunulan Ücretsiz Hizmetler:

• Konaklama gerekiyorsa otel ve havaalanı transferi ücretsiz sağlanır.

Yolcunun Daha Alt Bir Hizmet Sınıfına Yerleştirilmesi Durumunda Hakları

Bazı durumlarda, yolcu satın aldığı biletin sunduğu hizmet sınıfından daha alt bir sınıfa yerleştirilebilir. Bu da bir mağduriyet oluşturduğundan yolcuya maddi tazminat hakkı tanınır.

Hizmet Sınıfı Düşürülürse Ne Kadar Ödeme Alınır?

• 1500 km veya daha kısa uçuşlar için: Bilet ücretleri farkına ek olarak, bilet ücretinin %30’u yolcuya ödenir.
• 1500 ile 3500 km arası uçuşlar için: Bilet ücret farkına ek olarak, bilet ücretinin %50’si yolcuya iade edilir.
• 3500 km’den uzun uçuşlarda: Bilet ücretleri arasındaki farkın iadesine ilave olarak, bilet ücretinin %75’i yolcuya ödenir.

Bu haklar, yolcunun seyahat kalitesinin düşmesi durumunda yaşadığı hizmet kaybının telafi edilmesi amacıyla yürürlüğe konmuştur.

Tazminat Hakkı Var mı?

Eğer rötar, havayolunun kontrolünde olan bir sebepten kaynaklanıyorsa ve belirli süreleri aşarsa, yolcunun tazminat hakkı doğar. Bu tazminat:

• Uçuş mesafesine,
• Rötarın süresine,
• Uçuşun gerçekleşip gerçekleşmemesine bağlı olarak değişir.

Rötar Tazminatı İçin Nereye Başvurabilirsiniz?

Uçuş iptali, Türkiye'de rötar, uçuş iptali veya bagaj kaybı gibi durumlarda yolcu haklarını savunan ve tazminat sürecini sizin adınıza yürüten güvenilir bir platformdur.

Uçuşunuz rötar yaptıysa, 5 dakikada başvuru yapabilir ve herhangi bir ücret ödemeden hakkınızı aramaya başlayabilirsiniz. Tazminat kazanmanız halinde ödeme alınır.Hemen Başvurun!